تحولات خبری ایران و جهان
تحولات خبری ایران و جهانتحولات خبری ایران و جهان
تحولات خبری ایران و جهانپیدا و پنهان رقابت ترکیه و ایران با دو کارت حشد الشعبی و کردها/ نقشه اردوغان برای تثبیت نقش خود در شام و عراق چیست؟
لاوروف در تهران ؛ ارسال پیام تهدیدآمیز ترامپ به ایران یا ارائه بسته پیشنهادی ویژه پوتین؟
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، صبح امروز در سفری یک‌روزه وارد تهران شد تا با مقامات ارشد جمهوری اسلامی دیدار کند. این سفر که به دعوت عباس عراقچی، همتای ایرانی لاوروف، انجام شده، گمانه‌زنی‌های بیش از حد عرف چنین سفرهایی را میان تحلیلگران و رسانه‌ها رقم زده است؛ هدف اصلی سفر چیست؟ آیا لاوروف حامل پیام تهدیدآمیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، برای ایران است یا پیشنهاد ویژه‌ای از سوی ولادیمیر پوتین برای دور زدن تحریم‌های غرب به همراه دارد؟
ایران در رای‌گیری ۵ اسفند ۱۴۰۳ مجمع عمومی سازمان ملل که به محکومیت اقدامات روسیه در اوکراین اختصاص داشت، بار دیگر رای ممتنع داد. قطعنامه پیشنهادی با هدف فشار بر مسکو برای توقف عملیات نظامی‌اش مطرح شده بود و با اکثریت آرا هم تصویب شد. این رای ممتنع، که در کنار کشورهایی مثل چین قرار گرفت، نشان‌دهنده تلاش تهران برای حفظ تعادل در روابطش با روسیه و غرب در میانه اتفاقات مهم بین‌المللی است.
زمینه سفر: تحولات جهانی و منطقه‌ای
این سفر تنها یک هفته پس از مذاکرات مستقیم مقامات آمریکایی و روس در ریاض (۱۸ فوریه ۲۰۲۵) انجام می‌شود که به گفته منابع خبری، به بحث درباره جنگ اوکراین و مسائل خاورمیانه اختصاص داشت. بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و اظهارات اخیر او مبنی بر «پایان سریع جنگ اوکراین، همراه با انتقادات تند ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، از «مذاکرات بدون حضور کی‌یف»، شایعات درباره یک معامله بزرگ بین مسکو و واشنگتن را تقویت کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند که ایران و اوکراین ممکن است بخشی از یک بده‌بستان ژئوپلیتیکی باشند.
روابط تهران و مسکو در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است. امضای توافقنامه جامع راهبردی در سال گذشته و ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه در جنگ اوکراین، نشانه‌هایی از این نزدیکی است. با این حال، سقوط رژیم بشار اسد در سوریه و پناهندگی او به مسکو، زنگ خطر را برای ایران به صدا درآورده که آیا روسیه همچنان متحد قابل اعتمادی در برابر غرب باقی خواهد ماند؟
پیام تهدیدآمیز ترامپ؟
بخش قابل توجهی از گمانه‌زنی‌ها حول این محور است که لاوروف پیامی از سوی دونالد ترامپ برای ایران آورده است. برخی تحلیلگران معتقدند که آمریکا به دنبال فشار بر ایران برای تعطیلی کامل برنامه هسته‌ای و تضعیف «محور مقاومت» است.
در برخی گزارش‌های مطبوعاتی غربی، نزدیکی احتمالی آمریکا و روسیه در اوکراین می‌تواند به معنای کاهش حمایت مسکو از تهران باشد، به‌ویژه در شرایطی که روسیه به دنبال کاهش تنش با غرب است.
عباس عراقچی مهرماه امسال در مصاحبه با شبکه خبر گفته بود: ما با روسیه روابط راهبردی داریم، اما این به این معنا نیست که در همه مسائل هم‌رای باشیم یا وابستگی کامل داشته باشیم.
پیشنهاد ویژه پوتین برای تحریم‌ها؟
در مقابل، برخی منابع پیش‌بینی می‌کنند که لاوروف با یک طرح جایگزین از سوی پوتین به تهران آمده است. پوتین طی سال‌های گذشته به‌صورت متمادی از توسعه روابط اقتصادی با ایران به‌عنوان راهی برای مقابله با تحریم‌های غرب سخن گفته است. این پیشنهاد می‌تواند شامل معاملات نفتی پنهان یا استفاده از سیستم پرداخت جایگزین سوئیفت باشد که پیش‌تر در سال ۲۰۲۲ توسط مهدی صفری، معاون وقت وزارت خارجه ایران، مطرح شده بود. صفری در آن زمان گفته بود: توافقی برای استفاده از کارت بانکی میر در ایران به دست آمده و به زودی عملیاتی می‌شود. با توجه به فشارهای اقتصادی بر هر ۲ کشور، چنین طرحی می‌تواند برای ایران جذاب باشد، اما به شرطی که روسیه تضمین دهد در برابر تهدیدات آمریکا عقب‌نشینی نکند.
واکنش‌ها و تحلیل‌ها
تحلیلگران نظرات متفاوتی درباره این سفر دارند. دربرابر برخی تحلیل‌ها به‌خصوص از ناحیه برخی اپوزیسیون در شبکه‌های اجتماعی از جمله شبکه اجتماعی اکس که «روس‌ها پشت پرده در اوکراین می‌گیرند و در ایران می‌بخشند»، خبرگزاری ایرنا در تحلیلی نوشت که هرچند بعید است لاوروف پیام مستقیم آمریکا را آورده باشد، اما می‌تواند برآوردی از رویکرد دولت جدید واشنگتن ارائه دهد. برخی کاربران شبکه اجتماعی اکس هم این ایده را ترویج کردند که این سفر نوعی اتمام حجت با ایران است، یا تسلیم کامل در مذاکرات یا انزوای کامل.
بازی دوگانه یا نقطه عطف؟
سفر لاوروف به تهران در مقطع حساسی انجام می‌شود که بر روی ۲ گزینه اصلی پیش روی ایران تبلیغات زیادی می‌شود؛ یا ایران تسلیم خواسته‌های غرب شود و برنامه‌های راهبردی هسته‌ای خودش را متوقف کند یا بر پیشنهادی احتمالی از سوی روسیه تکیه کند که شاید تضمینی برای آینده نباشد. آیا این دیدار نقطه عطفی در روابط تهران و مسکو خواهد بود یا شروع یک بازی خطرناک‌تر در خاورمیانه است؟ پاسخ این سؤال شاید در هفته‌های آینده روشن شود، زمانی که نتایج مذاکرات پشت پرده میان قدرت‌های بزرگ آشکار شود.
فرانسه تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای کرد
فرانسه درپی اقدامات ترامپ برای خروج نیروهای ارتش آمریکا از اروپا، تهدید کرد که جنگنده‌های هسته‌ای خود را در آلمان مستقر خواهد کرد.
این روزنامه گزارش داد که جت‌های جنگنده فرانسوی حامل سلاح هسته‌ای ممکن است به عنوان بخشی از طرح‌هایی برای تقویت امنیت اروپا در بحبوحه تهدید‌های فزاینده واشنگتن برای خروج نیرو‌ها از اروپا در آلمان مستقر شوند.این اقدام پس از آن صورت گرفت که فردریش مرتس، نامزد پیشرو برای تصدی صدر اعظم آلمان پس از پیروزی در انتخابات روز یکشنبه این کشور از انگلیس و فرانسه خواست تا حفاظت هسته‌ای خود از اروپا را گسترش دهند تا به استقلال اروپا از آمریکا دست یابند.
یک مقام فرانسوی به تلگراف گفت: استقرار جنگنده‌های هسته‌ای فرانسوی در آلمان پیامی قوی به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه ارسال می‌کند. فرانسه در حال بررسی گزینه‌هایی برای تقویت امنیت اروپا با توجه به تهدید‌های فزاینده روسیه و کاهش تعهد آمریکا به ناتو است.
در همین حال دیپلمات‌ها در برلین اعلام کردند که این اقدام می‌تواند فشار بر رهبر حزب کارگر انگلیس را برای انجام اقدامات مشابه افزایش دهد». این مقام مسئول بیان کرد که استقرار تعداد کمی از جنگنده‌های اتمی فرانسه در آلمان کار سختی نخواهد بود و پیامی قوی خواهد داشت.مرتس جمعه گذشته گفت که پاریس و لندن باید در مورد اینکه آیا حفاظت هسته‌ای آنها می‌تواند به آنها نیز تعمیم داده شود، بحث کنند و هشدار داد که آمریکا در دوران ترامپ «به سرنوشت اروپا بی‌تفاوت شده است».
علاوه بر این، منابع دیپلماتیک آلمانی اشاره کردند که مذاکرات درباره بازدارندگی هسته‌ای اروپا برای آلمان هنوز آغاز نشده است، زیرا مرتس مشغول بحث درباره تشکیل دولت ائتلافی است. با این حال، پیشنهاد فرانسه می‌تواند فشار بر کر استارمر، نخست وزیر انگلیس را افزایش دهد تا اقدامات مشابهی را برای نشان دادن جدیت انگلیس در کمک به امنیت اروپا انجام دهد.
استفاده از الگوی کوه یخ در فرماندهی قدرت نظامی ایران
سرلشکر رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) گفت: چهار ماه است که رژیم صهیونیستی با روایتی غلط از قدرت ایران سعی در فریب آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها و برخی از کشورهای منطقه دارد.
سرلشکر رشید در جمع فرماندهان رزمایش مشترک ذوالفقار ارتش جمهوری اسلامی ایران در منطقه سوم نداجا در کنارک اظهار داشت: رزمایش‌های سالانه سازمان‌ها و نیروهای مسلح با رویکردهای تحولی و منطبق بر تدابیر فرمانده معظم کل قوا طرحریزی و تصویب می‌شود و هر سال به‌طور متوسط ۳۰ رزمایش بزرگ و ده‌ها تمرین تخصصی از سوی ستادکل و قرارگاه هدف‍‌گذاری و به سازمان‌ها ابلاغ می‌شود.
فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) ادامه داد: در سال جاری نیز عمدتاً در نیمه دوم سال تاکنون ۲۷ رزمایش بزرگ در قالب نیرویی و مشترک نیروهای ارتش و سپاه اجرا شده و حتماً برخی از آنها رسانه‌ای نشده و نخواهد شد؛ در متن رزمایش‌ها نیز تأکید قرارگاه به فرماندهان استفاده از الگوی کوه یخ است، به این معنی که فرماندهان مجازند بخش‌های کوچکی از قدرت خود را در تمام رسته‌ها و سلاح‌های قدرتمند رسانه‌ای کنند و در معرض دید همگان قرار بدهند و بخش اعظم رزمایش‌ها از قاعده پنهان‌کاری تبعیت می‌کند؛ رزمایش‌ها در حقیقت آزمون میزان آمادگی رزمی نیروهای مسلح است. وی خاطرنشان کرد: فرماندهان ما به اجرای رزمایش در میدان به‌مثابه جنگ قبل از جنگ می‌اندیشند و به همین دلیل رزمایش نیازمند دقت در طرحریزی و جدیت و خلاقیت در هدف‍‌گذاری است، یکی از اهداف مهم رزمایش‌ها تأثیرگذاری بر ذهنیت و باور و اراده دشمن است.
سرلشکر رشید گفت: دشمنان ما طی چهار دهه گذشته به‌دلیل‌عدم شناخت از ملت و انسجام و یکپارچگی مردم ما در برابر دشمن برای دفاع از ایران عزیز دچار خطای در محاسبه و توهم هستند.
وی تصریح کرد: اکنون مدت چهار ماه است که رژیم صهیونیستی با روایتی غلط از قدرت ایران سعی در فریب آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها و برخی از کشورهای منطقه دارد؛ رژیم صهیونیستی طی ۷۰ سال حیات ننگین و تجاوزکارانه‌اش همواره تصویری که از قدرت خود در رسانه‌ها ترسیم می‌کند، هرگز با تصویر واقعی‌اش در فلسطین اشغالی انطباق ندارد و به همین دلیل دائماً با احساس تهدید موجودیتی در هراس از جبهه مقاومت و شکنندگی دائمی به‌سر می‌برد، این هزینه دروغ‌هایی است که می‌پردازد.
فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) تأکید کرد: ما به رژیم صهیونیستی و آمریکا به‌دلیل حمایت‌های همه‌جانبه‌اش از اسرائیل هشدار می‌دهیم، هر گونه تهدید رژیم صهیونیستی علیه منافع ملت ایران براساس حمایت کامل آمریکا از اسرائیل ارزیابی می‌شود و از سوی نیروهای مسلح اقدام قاطع صورت خواهد گرفت و مبدأ تجاوز و امکانات و پایگاه‌های کمکی به اسرائیل را در مسیر و فضای مورد استفاده هدف قرار خواهند داد.
پاسخ قاطع فرمانده ارشد نظامی ایران درباره بمباران هسته ای
سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در یک مصاحبه و در واکنش به تهدید بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران گفت:
اگر مراکز هسته‌ای ما را بزنند، آیا قابل محاسبه است که ما چه اقدامی علیه آنها انجام خواهیم داد؟ آتشی در منطقه به پا خواهد شد که ابعاد و گستره آن قابل محاسبه نیست. به‌خاطر همین دشمنان مطلقا دنبال چنین چیزی نیستند.